Το Mindfulness ή αλλιώς Ενσυνειδητότητα αποτελεί θεραπεία τρίτου κύματος στη Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Θεραπεία. Σε μία εποχή, που όλα τρέχουν σε γρήγορους ρυθμούς και προσπαθώντας να τα πετύχουμε όλα, μπαίνουμε στον αυτόματο πιλότο. Εκτελούμε δηλαδή τις καθημερινές υποχρεώσεις και δραστηριότητες, πολλές φορές όμως δεν έχουμε επίγνωση του τι κάνουμε εκείνη τη στιγμή.
Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι όταν τρώμε. Ξεκλέβουμε λεπτά για να φάμε βιαστικά, έχοντας ως παρέα την τηλεόραση ή το κινητό, που λειτουργούν ως συμπεριφορές απόσπασης. Τρώμε βιαστικά, καταπίνουμε γρήγορα την τροφή και δεν καταλαβαίνουμε τι τρώμε, τι μασάμε, δεν αναγνωρίζουμε τη γεύση, την όσφρηση. Αντιθέτως, το φαγητό είναι μια διαδικασία, που περιλαμβάνει όλες τις αισθήσεις.
Το mindfulness ή αλλιώς ενσυνειδητότητα είναι η επίγνωση, που ανακύπτει όταν εστιάζουμε και παρατηρούμε με προσοχή αυτό που βιώνουμε στο παρόν. Αφουγκραζόμαστε τη στιγμή με καλοσύνη, αυτοσυμπόνια και χωρίς κριτική διάθεση απέναντι στον εαυτό. Παράλληλα, παρατηρούμε τις σκέψεις, τα συναισθήματά μας και τις σωματικές μας αντιδράσεις.
Η εφαρμογή του mindfulness σε θεραπευτικό πλαίσιο έχει θετικά οφέλη σε πολλές διαταραχές, όπως είναι οι αγχώδεις και συναισθηματικές διαταραχές. Σε νοητικό επίπεδο, βελτιώνει τη συγκέντρωση, την προσοχή και την μνήμη, καθώς και τη δημιουργικότητα. Σε συναισθηματικό επίπεδο, το άτομο αποκτά καλύτερη επίγνωση των συναισθημάτων του, αναγνωρίζει και κατονομάζει τα θετικά και αρνητικά συναισθήματα, μειώνει το άγχος, το στρες και τα αρνητικά συναισθήματα, ενδυναμώνει τα θετικά, βελτιώνει τη συναισθηματική νοημοσύνη, την ενσυναίσθηση και την συμπόνια απέναντι στον εαυτό και τους άλλους. Τέλος, σε σωματικό επίπεδο, μειώνει τα σωματικά συμπτώματα που προκύπτουν ως συνέπειες των διαταραχών, βελτιώνει το αίσθημα ευεξίας και ενδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα.
Βιβλιογραφικές αναφορές
Carson, J. W., Carson, K. M., Gil, K. M., & Baucom, D. H. (2004). Mindfulness-based relationship enhancement. Behavior therapy, 35(3), 471-494.
Germer, C., Siegel, R. D., & Fulton, P. R. (Eds.). (2016). Mindfulness and psychotherapy. Guilford Publications.
Langer, E. J., & Ngnoumen, C. T. (2017). Mindfulness. In Positive Psychology (pp. 95-111). Routledge.
Segal, Z. V., & Teasdale, J. (2018). Mindfulness-based cognitive therapy for depression. Guilford Publications.
Tang, Y. Y., Hölzel, B. K., & Posner, M. I. (2015). The neuroscience of mindfulness meditation. Nature Reviews Neuroscience, 16(4), 213-225.